Borsa nedir, borsada borçlanma araçları, hisse senetleri ve yatırım fonları gibi menkul değerler ve altın, petrol, kahve gibi emtianın alınıp satılabildiği düzenli ve denetlenebilen piyasalara verilen genel bir addır.
Borsalar, alıcı ve satıcının eşleştirilmesi işlemiyle emtia ya da menkul kıymetler gibi yatırım araçlarının belirlenmiş kurallara uygun olarak alış verişin sağlandığı ve yatırımcının alım satım yaparak kısa ya da uzun vadeli fiyat değişiminden kar elde etmeyi amaçladıkları platformlardır.
Menkul kıymetler borsalarında, tahvil, hisse senedi, bono, yatırım fonları gibi kıymetli evrakların alışverişi işlem görürken, ticaret borsalarında ise gümüş, altın, platin gibi değerli madenler, doğalgaz ve petrol gibi enerji sektörü ürünleri, kahve, döviz pariteleri, buğday, pamuk gibi tarım ürünleri spot piyasalarında işlem görüyorlar. Dayanak varlığa dayalı forward, future, ve opsiyon kontratları ise opsiyon piyasasında (VİOP) ve vadeli işlemlerde alınıp satılır.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi birçok yatırım aracına ait farklı borsalar bulunmasına karşın Türkiye’de borsa anlayışı genel olarak hisse senetlerinin borsası, özel olarak da BİST 100 endeksi veya Borsa İstanbul anlamında kullanılmaktadır.
Borsanın Tarihi
Borsa denilince hemen hemen herkesin aklına hisse senedi borsası geliyor. Günümüzde finansal piyasaların ve dünya ekonomisinin ayrılmaz bir parçası olan hisse senedi borsaları 17. ve 18. yüzyılda yaygınlaşmaya başlamıştır. Ancak, hisse senedi anlayışının henüz tedavülde olmadığı tarihin daha da eski dönemlerinden bu yana dünyanın birçok noktasında yerinde bulunan borsalarda çeşitli emtia ve borçlanma araçları el değiştirmektedir.
Çeşitli verilere göre dünyanın ilk düzenli borsası kabul edilen ve 1531’de kurulan Belçika’da bulunan Antewerp Borsasında hisse senedi değil de bunun yerine özel ve kamu borçlanma araçlarına ilişkin olan menkul kıymetler alınıp satılabiliyordu. 1602 yılında Hollanda’da kurulan Amsterdam Borsası ise bildiğimiz anlamda ilk hisse senedi borsası olarak kabul edilir. 19.yüzyılda Amerika’da kurulan Chicago Ticaret Borsası ise bildiğimiz modern anlamda vadeli ve spot işlem piyasalarından oluşmakta olan ilk emtia borsasıdır.
Borsada Nasıl Yatırım Yapılmalıdır?
Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcının ilk yapması gereken şey Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisansına sahip bir aracı kuruluş veya bankada yatırım hesabı açmasıdır.
Yatırım Hesabı Nasıl Açılır?
Hesap açmadan daha önce SPK’nın (Sermaye Piyasası Kurulu) resmi web sitesine girip SPK lisansına sahip, borsada işlem yapmaya yetkili olan aracı kurumların ve bankaların güncel olan listesini görebilirsiniz. Bu listede var olan aracı kurumların aracılık hizmeti koşulları, komisyon oranları, uyguladıkları işlem ücretleri ve diğer masraf ve kesintileri karşılaştırmalı olarak inceleyip sizin için en uygun koşulları sağlamakta olan bir aracı kurumu seçmenizi öneririz. Borsada yapacağınız tüm işlemleri kendi yatırım hesabınızı açacağınız aracı kurumun kanalıyla gerçekleştirmek durumunda olacağınız için seçeceğiniz aracı kurumun sizin beklentilerinizi karşılayacak nitelikte oluyor olması çok önemlidir. Seçmiş olduğunuz aracı kurumun bir şubesine şahsen giderek sermaye piyasasının işlemlerine ilişkin risk bildirim formunu ve aracılık hizmetleri çerçeve sözleşmesini okuyup imza atarak teslim ettiğinizde yatırım hesabınız aktif hale gelmiş olacaktır. Hesabınıza para transfer ettiğinizden sonra artık aracı kuruluşun sahip olduğu yatırım platformu üzerinden emir ve taleplerinizi girerek borsada işlem yapmaya başlayabilirsiniz.
Risk Bildirim Formu Nedir?
Risk bildirim formu, yatırımcının çeşitli sermaye piyasası araçlarına ilişkin olan riskler hakkında bilgilendirmek üzere hazırlanmış olan belgelerdir. SPK, risk bildirim formlarını yatırım hesabı açtırmak istemiş olan yatırımcılar tarafından okunup ve anlaşıldığının belirtilerek bunların imzalanmasını zorunlu kılmıştır. Yatırım hesabı açmış tüm yatırımcılar sermaye piyasası araçlarının genel risk bildirim formunu imzalamak zorundalardır. Türev araçlar ve varyantlara yatırım yapmak isteyen yatırımcı ise ilave olarak varyant ve türev araçları için hazırlanan risk bildirim formlarına imza atmak zorundadırlar.
Borsada işlem Nasıl Yapılır?
Borsaya girip işlem yapmak isteyen yatırımcının aracı kuruluşun sağlamış olduğu online yatırım işlemleri platformu üstünden alım satım emirlerini iletirler ve verilen bu emirler miktar ve fiyat bazında otomatik olarak eşleştiği zaman alım veya satım işlemi gerçekleşmiş olacaktır. Emir iletimi telefon ve faksla veya şahsi olarak da yapılabilir. Bir yatırımcının iletmiş olduğu alım emrinin gerçekleşebilmesi için bu emri karşılayabiliyor olacak miktarda ve aynı fiyat üzerinden bir satış emrini borsaya iletilmiş olması gerekiyor. Borsada emirlerin gerçekleşebilmesi için arz ve talebin eşleştirilmesine bağlıdır.
Örneğin 1000 adet X hisse senedini 50 TL’den almak için aracı kurumun aracılığı ile emrinizi ilettiğinizi farz edelim. En az 1000 adet X hisse senedini 50 TL’den satmak isteyen bir emir de eğer borsaya iletilmiş ise sizin işleminiz gerçekleşecektir. Aksi takdirde emriniz geçekleşmeyecektir. Gerçekleşmeyen emriler, yatırımcıların emri girerken belirteceği tercihe göre ya beklemede kalacaktır ya da gün sonunda iptal edilecektir.
Hisse senedi, bono, tahvil, yatırım fonu gibi menkul değerler ve emtia kota edildikleri veya kaydoldukları borsalarda işlem görürler. Arz-talep ve buna bağlı olarak da varlıkların piyasa değerleri de makroekonomik verilerden, politik veya ekonomik belirsizlik ve istikrarsızlığa, yatırımcının geleceğe yönelik beklentilerindeki değişiklikten iklim koşullarına, jeopolitik gelişmelerden uluslararası ilişkilere ve teknolojik yeniliklere kadar çok fazla çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir.
Kaynak :
Borsalar, alıcı ve satıcının eşleştirilmesi işlemiyle emtia ya da menkul kıymetler gibi yatırım araçlarının belirlenmiş kurallara uygun olarak alış verişin sağlandığı ve yatırımcının alım satım yaparak kısa ya da uzun vadeli fiyat değişiminden kar elde etmeyi amaçladıkları platformlardır.
Menkul kıymetler borsalarında, tahvil, hisse senedi, bono, yatırım fonları gibi kıymetli evrakların alışverişi işlem görürken, ticaret borsalarında ise gümüş, altın, platin gibi değerli madenler, doğalgaz ve petrol gibi enerji sektörü ürünleri, kahve, döviz pariteleri, buğday, pamuk gibi tarım ürünleri spot piyasalarında işlem görüyorlar. Dayanak varlığa dayalı forward, future, ve opsiyon kontratları ise opsiyon piyasasında (VİOP) ve vadeli işlemlerde alınıp satılır.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi birçok yatırım aracına ait farklı borsalar bulunmasına karşın Türkiye’de borsa anlayışı genel olarak hisse senetlerinin borsası, özel olarak da BİST 100 endeksi veya Borsa İstanbul anlamında kullanılmaktadır.
Borsanın Tarihi
Borsa denilince hemen hemen herkesin aklına hisse senedi borsası geliyor. Günümüzde finansal piyasaların ve dünya ekonomisinin ayrılmaz bir parçası olan hisse senedi borsaları 17. ve 18. yüzyılda yaygınlaşmaya başlamıştır. Ancak, hisse senedi anlayışının henüz tedavülde olmadığı tarihin daha da eski dönemlerinden bu yana dünyanın birçok noktasında yerinde bulunan borsalarda çeşitli emtia ve borçlanma araçları el değiştirmektedir.
Çeşitli verilere göre dünyanın ilk düzenli borsası kabul edilen ve 1531’de kurulan Belçika’da bulunan Antewerp Borsasında hisse senedi değil de bunun yerine özel ve kamu borçlanma araçlarına ilişkin olan menkul kıymetler alınıp satılabiliyordu. 1602 yılında Hollanda’da kurulan Amsterdam Borsası ise bildiğimiz anlamda ilk hisse senedi borsası olarak kabul edilir. 19.yüzyılda Amerika’da kurulan Chicago Ticaret Borsası ise bildiğimiz modern anlamda vadeli ve spot işlem piyasalarından oluşmakta olan ilk emtia borsasıdır.
Borsada Nasıl Yatırım Yapılmalıdır?
Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcının ilk yapması gereken şey Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisansına sahip bir aracı kuruluş veya bankada yatırım hesabı açmasıdır.
Yatırım Hesabı Nasıl Açılır?
Hesap açmadan daha önce SPK’nın (Sermaye Piyasası Kurulu) resmi web sitesine girip SPK lisansına sahip, borsada işlem yapmaya yetkili olan aracı kurumların ve bankaların güncel olan listesini görebilirsiniz. Bu listede var olan aracı kurumların aracılık hizmeti koşulları, komisyon oranları, uyguladıkları işlem ücretleri ve diğer masraf ve kesintileri karşılaştırmalı olarak inceleyip sizin için en uygun koşulları sağlamakta olan bir aracı kurumu seçmenizi öneririz. Borsada yapacağınız tüm işlemleri kendi yatırım hesabınızı açacağınız aracı kurumun kanalıyla gerçekleştirmek durumunda olacağınız için seçeceğiniz aracı kurumun sizin beklentilerinizi karşılayacak nitelikte oluyor olması çok önemlidir. Seçmiş olduğunuz aracı kurumun bir şubesine şahsen giderek sermaye piyasasının işlemlerine ilişkin risk bildirim formunu ve aracılık hizmetleri çerçeve sözleşmesini okuyup imza atarak teslim ettiğinizde yatırım hesabınız aktif hale gelmiş olacaktır. Hesabınıza para transfer ettiğinizden sonra artık aracı kuruluşun sahip olduğu yatırım platformu üzerinden emir ve taleplerinizi girerek borsada işlem yapmaya başlayabilirsiniz.
Risk Bildirim Formu Nedir?
Risk bildirim formu, yatırımcının çeşitli sermaye piyasası araçlarına ilişkin olan riskler hakkında bilgilendirmek üzere hazırlanmış olan belgelerdir. SPK, risk bildirim formlarını yatırım hesabı açtırmak istemiş olan yatırımcılar tarafından okunup ve anlaşıldığının belirtilerek bunların imzalanmasını zorunlu kılmıştır. Yatırım hesabı açmış tüm yatırımcılar sermaye piyasası araçlarının genel risk bildirim formunu imzalamak zorundalardır. Türev araçlar ve varyantlara yatırım yapmak isteyen yatırımcı ise ilave olarak varyant ve türev araçları için hazırlanan risk bildirim formlarına imza atmak zorundadırlar.
Borsada işlem Nasıl Yapılır?
Borsaya girip işlem yapmak isteyen yatırımcının aracı kuruluşun sağlamış olduğu online yatırım işlemleri platformu üstünden alım satım emirlerini iletirler ve verilen bu emirler miktar ve fiyat bazında otomatik olarak eşleştiği zaman alım veya satım işlemi gerçekleşmiş olacaktır. Emir iletimi telefon ve faksla veya şahsi olarak da yapılabilir. Bir yatırımcının iletmiş olduğu alım emrinin gerçekleşebilmesi için bu emri karşılayabiliyor olacak miktarda ve aynı fiyat üzerinden bir satış emrini borsaya iletilmiş olması gerekiyor. Borsada emirlerin gerçekleşebilmesi için arz ve talebin eşleştirilmesine bağlıdır.
Örneğin 1000 adet X hisse senedini 50 TL’den almak için aracı kurumun aracılığı ile emrinizi ilettiğinizi farz edelim. En az 1000 adet X hisse senedini 50 TL’den satmak isteyen bir emir de eğer borsaya iletilmiş ise sizin işleminiz gerçekleşecektir. Aksi takdirde emriniz geçekleşmeyecektir. Gerçekleşmeyen emriler, yatırımcıların emri girerken belirteceği tercihe göre ya beklemede kalacaktır ya da gün sonunda iptal edilecektir.
Hisse senedi, bono, tahvil, yatırım fonu gibi menkul değerler ve emtia kota edildikleri veya kaydoldukları borsalarda işlem görürler. Arz-talep ve buna bağlı olarak da varlıkların piyasa değerleri de makroekonomik verilerden, politik veya ekonomik belirsizlik ve istikrarsızlığa, yatırımcının geleceğe yönelik beklentilerindeki değişiklikten iklim koşullarına, jeopolitik gelişmelerden uluslararası ilişkilere ve teknolojik yeniliklere kadar çok fazla çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir.
Kaynak :
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.